Londres - Ny filoham-pirenena teo aloha, Jimmy Carter, ny alahady teo, dia nanoritsoritra ny fanakananan'i Israel ny fanjakan'i Gaza ho “iray amin'ireo heloka bevava lehibe indrindra momba ny zon'olombelona misy eto ambonin'ny tany ankehitriny.”
Tamin'ny lahateny iray tao amin'ny festival literatiora iray tao Hay-on-Wye, any Wales, ilay mpandresy loka Nobel ho an'ny fandriam-pahalalana 83 taona dia nilaza hoe: "Tsy misy antony tokony hitondrana ireo olona ireo toy izao," miresaka ny fanakanana, teo amin'ny toerana nanomboka Jona 2007.
Raha filoham-pirenena tamin'ny 1977 ka hatramin'ny 1981, i Carter no mpanao mari-pamantarana ny fifanarahana fandriam-pahalemana 1979 teo amin'i Israel sy Egypt, ny fifanarahana voalohany teo amin'ny fanjakana jiosy sy ny firenena arabo.
Nilaza i Carter fa “nahamenatra” ny tsy fahombiazan'ny vondrona eropeana nanohana ny raharaha Palestiniana.
Nilaza izy fa ny firenena eoropeanina dia tokony “hampirisika ny fananganana governemanta firaisam-po”, ao anatin'izany ny Hamas sy ny hetsi-bahoaka Fatah, ilay mpifaninana amin'i Mahmud Abbas.
"Tokony hamporisika an'i Hamas izy ireo mba hanana fampitsaharana ady ao Gaza fotsiny, ho dingana voalohany," hoy izy tamin'ireo vahiny nasaina.
"Tokony hamporisika an'i Isiraely sy Hamas izy ireo mba hanao fifanarahana amin'ny fifanakalozana voafonja ary, amin'ny dingana faharoa, i Israel dia tokony hanaiky ny fampitsaharana ny ady amin'ny Banky Andrefana, izay faritany Palestiniana."
Tamin'ny fiandohan'ity volana ity dia nanao fivoriana roa tao Damasy niaraka tamin'ny sefon'ny Hamas Khaled Meshaal i Carter. Na Etazonia na ny Vondron Eropeana dia samy mihevitra an'i Hamas ho vondrona mpampihorohoro, na eo aza ny fandreseny tamin'ny fifidianana 2006, ary mandà tsy hiresaka amin'ilay hetsika mahery fihetsika.
Nanomboka teo dia samy nanandrana nanambany ny lanjan'ireo fivoriana ny tompon'andraikitra Palestiniana sy Israeliana.
Nilaza ihany koa i Carter fa tsy maintsy nanomboka nifampiresaka mivantana tamin'i Iran ny Etazonia momba ny programa nokleary mampiady hevitra ao amin'ny Repoblika Islamika, izay inoan'ny Tandrefana fa natao hamoronana baomba nokleary, na eo aza ny fandavana an'i Tehran.
"Mila miresaka amin'i Iran isika izao, ary manohy ny dinidinika ataontsika miaraka amin'i Iran, mba hampahafantarana an'i Iran ny tombontsoa, sy ny lafiny manimba, amin'ny fanohizany ny programa nokleary," hoy izy.
AFP
