Ny valanaretina kôlera Zimbaboe dia mamono olona maherin'ny 3,000

HARARE – Zimbaboeana maherin’ny 3,000 no nahafaty ny kôlera ary nahatratra 57,000 farafahakeliny, hoy ny Fikambanana Iraisam-pirenena Momba ny Fahasalamana tamin’ny alarobia teo, ka izany no valanaretina nahafaty olona indrindra tao Afrika tao anatin’ny 15 taona.

Niparitaka ny aretina rehefa miady mafy ireo antoko politika mpifaninana amin'ny fanatanterahana ny fifanarahana fifampizaràna fahefana natao tamin'ny volana septambra ary heverina ho toy ny fotoana hanamaivanana ny krizy maha-olona sy hamonjena ny toe-karena mikorontana.

Nanapa-kevitra tamin’ny fihaonana an-tampony ny lehiben’ny faritra ny talata teo fa tokony hatsangana ny governemantan’ny firaisam-pirenena amin’ny volana ho avy. Ny tahotra ny fiparitahan'ny kôlerà ao Zimbaboe dia nanamafy ny fanerena ireo antoko mpifaninana hampitsahatra ny tsy fahatokisana ara-politika.

Ny tarehimarika OMS dia nampiseho fitomboana 57 no maty ary 1,579 ny areti-mifindra vaovao nanomboka ny talata. Ny fipoahana dia namely ny firenena iray manontolo, nitarika ny taham-pahafatesan'ny tranga avo indrindra amin'ny 5.3 isan-jato.

Nilaza ny lehiben'ny mpanohitra Morgan Tsvangirai fa manaiky ny hanangana governemanta miaraka amin'ny filoha Robert Mugabe izy na dia nanambara ny fahadisoam-panantenany tamin'ny fifanarahana natao tamin'ny fihaonana an-tampony aza ny Hetsika ho an'ny fanovana demokratika, hoy ny gazety Afrikana Tatsimo.

Andrasana ny fihaonan’ny tompon’andraikitra ao amin’ny MDC amin’ny zoma izao mba hifampidinika amin’izay tokony hatao.

“Fanapahan-kevitra manan-tantara horaisinay izany. Manantena aho fa hiray hina ny antoko amin'ny famaliana ny filana eny an-kianja sy ny andrasan'ny Zimbaboeana,” hoy i Tsvangirai tamin'ny mpanao gazety tao Harare.

Saingy ny gazety Herald, tantanin'ny fanjakana ao Zimbaboe, dia nilaza fa ny sekretera jeneralin'ny MDC Tendai Biti, izay heverina ho henjana kokoa noho i Tsvangirai, dia nanao “fihodinana tampoka” nanohitra ny fampiharana ilay fifanarahana.

Nilaza ny MDC fa “lavitra lavitra ny nantenainay” ny vokatry ny fihaonana an-tampony saingy nolaviny tao anatin’ny fanambarana iray fa nisy fisaratsarahana tao anatin’ny antoko.

“Misy tolona atao ao anatiny, eo amin'ny pragmatista sy ny antsantsa eo amin'ny lafiny mifanohitra amin'ny toeran'izy ireo amin'ny fifampizaràna fahefana,” hoy i Eldred Masunungure, mpandinika ara-politika Zimbaboeana.

Ny fahatsinjovana ny fisarahana ao amin'ny MDC momba ny fampiharana ny fifanarahana tamin'ny volana septambra dia nanampy tamin'ny fisalasalana ny amin'ny hoe hisy mpitarika vaovao Zimbaboeana ho tafaray ampy hiatrehana krizy ara-toekarena mahery vaika.

Mugabe, izay nilaza mazava fa hanangana governemanta tsy misy mpanohitra raha ilaina, dia nilaza fa vita ny fifampiresahana ary afaka mitsangana ny kabinetra vaovao.

Nanonona an’i Tsvangirai, ny gazety Star any Afrika Atsimo, fa nilaza fa “asa an-dalam-pandrosoana” ny famahana olana lehibe eo amin’ny fitondrana.

"Eken'ny rehetra fa - eo ambanin'ny fanafoanana ny olana rehetra misongadina - dia azo atsangana ny governemanta iraisana," hoy izy.

"Raha ny marina, ny hevitra rehetra amin'ireo fifampiraharahana ireo dia ny fananganana governemanta iraisana, ary noho izany dia nanaiky izany fitsipika izany aho."

Nilaza ny Vondrom-piarahamonin'ny Fampandrosoana Afrikana Tatsimo miisa 15 taorian'ny fihaonana an-tampony fa tokony hianiana ho praiminisitra i Tsvangirai amin'ny 11 febroary.

Ny fanaovan-tsonia ny fifanarahana dia heverina ho toy ny fotoana iray hisorohana ny firodanan'ny toe-karena tanteraka izay hampitombo ny fahasahiranana amin'ireo firenena manodidina izay efa nampiantrano Zimbaboeana an-tapitrisany nandositra nitady asa.

Tany Washington, nilaza ny tompon'andraikitra amerikana fa tian'i Etazonia ny Firenena Mikambana handray fepetra hentitra mba hanosehana an'i Mugabe hanatratra ny fifanarahana fifampizaràna fahefana.

Nilaza ny tompon'andraikitra iray ao amin'ny Departemantam-panjakana fa ny fitantanan'ny filoha Barack Obama dia manosika ny mpifanolo-bodirindrina amin'i Zimbaboe mba hampiasa ny heriny amin'i Mugabe nefa koa mikaroka ny hetsika nataon'ny Filankevitry ny Fiarovana ny Firenena Mikambana mba hanamaivanana ny krizy.

Mugabe sy ireo manampahefana ao aminy dia iharan'ny sazy maromaro avy amin'ny Etazonia, Britanika ary Vondrona Eoropeana saingy tsy mbola nametraka fepetra sazy ny Firenena Mikambana.